Buxgalteriyada korrupsiyaviy xavf-xatarlarni bartaraf etish uchun bir nechta choralar ko'rish zarur. Quyidagi asosiy choralar buxgalteriya sohasida korrupsiyaning oldini olish va xavflarni kamaytirish uchun samarali bo'lishi mumkin:
Ichki nazorat tizimini kuchaytirish: Buxgalteriya hisobi va moliyaviy operatsiyalarni doimiy ravishda monitoring qilish kerak. Bu nazorat tizimi orqali moliyaviy hisobotlar va operatsiyalar tekshiriladi, soxta yoki manipulyatsiya qilingan ma'lumotlar aniqlanishi osonlashadi.
Shaffoflikni ta'minlash: Buxgalteriya va moliyaviy operatsiyalarni shaffof qilish, har bir tranzaksiyani aniq va tushunarli qilib hujjatlashtirish korrupsiya xavfini kamaytiradi. Hisobotlar va moliyaviy holatlarni muntazam ravishda ommaga taqdim etish ham muhim.
Korrupsiyaga qarshi siyosat va kodekslar yaratish: Korrupsiyaga qarshi qat'iy siyosatni joriy etish va har bir xodim uchun ma'lum bir etik kodekslarni belgilash. Bu xodimlarning qanday harakatlar qilishiga aniq yo'l-yo'riq beradi va noqonuniy yoki noxush amallarni oldini oladi.
Xodimlarni malakali o'qitish: Buxgalteriya sohasida faoliyat yuritadigan barcha xodimlarga korrupsiyaga qarshi kurashishda zarur bilim va ko'nikmalarni o'rgatish, ayniqsa, moliyaviy hisobotlarni ishlab chiqish, audit va ichki nazorat tizimlari bo'yicha.
Tashqi audit va nazorat: Tashqi auditni muntazam ravishda o'tkazish orqali buxgalteriya hisobotlarining to'g'riligi va shaffofligini tekshirish. Auditorlar tashkilotning moliyaviy holatini mustaqil tarzda tekshirib, korrupsiyaviy xavf-xatarlarni aniqlashda yordam beradi.
Jazolar va rag'batlantirish tizimi: Korrupsiya bilan shug'ullangan xodimlarga qarshi qattiq jazolarni belgilash, shu bilan birga to'g'ri va halol ishni amalga oshirgan xodimlarga rag'batlantirish tizimini ishlab chiqish. Bu holatda korrupsiyaga qarshi kurashishning rag'batlantiruvchi tomonlari kuchayadi.
Elektron tizimlardan foydalanish: Buxgalteriya jarayonlarini avtomatlashtirish va elektron tizimlar orqali olib borish. Bu korrupsiyaning oldini olishda muhim rol o'ynaydi, chunki qo'lda bajariladigan ishlar xatolarga yo'l qo'yishi yoki korrupsiyaviy faoliyatga olib kelishi mumkin.
Bu choralar buxgalteriya sohasidagi korrupsiyani oldini olishga yordam beradi va tashkilotlarning moliyaviy holatini yaxshilaydi.

Royhatni shakllantirishda ochiq va shaffof tanlovlar o'tkazishni ta'minlash, meritokratiya prinsiplariga amal qilish ustidan nazorat tartibida tekshiruvlar o'tkazish.

1. Bo'linma xodimlari bilan "Manfaatlar to'qnashuvi" va "Korrupsiyaga qarshi kurashish" mavzularida davra suhbati tashkil etish.

2. 2025-yil II-choragi davomida ISO 37001 xalqaro standarti talablari asosida rejalashtirilgan dasturga muvofiq bo'linmada audit o'tkazish. 3. Huquq tartibot organlari ishtirokida o'tkaziladigan seminar treninglarda bo'linma xodimlari qatnashishini ta'minlash. 4. Bo'linmada tovar moddiy boyliklari hisobini 1C korxona dasturida yuritilishini ta'minlash.

Xodimlarning mehnat haqi, shuningdek boshqa turdagi daromadlarining shakli, tizimi va hajmini belgilangan tartib jamoat kengashi bilan kelishish, xodimlarga mehnatga xaq belgilashni nazorat qilish bo‘yicha “e-xodim” platformasini takomillashtirish, 1C dasturiy ta’minotida ish haqi xarajatlarining markazlashtirilgan nazoratini tashkil etish

Jamiyat korxonalarida yoqilg'i energetika resurslaridan oqilona va samarali ta'minlash bo'yicha chora-tadbirlar ishlab chiqish, samaradorligini baholash, istemol meyorlarining bajarilishi va takomillashtirilishi ustidan nazoratni amalga oshirish, Jamiyat korxonalarini markazlashtirilgan holda tartibga solinadigan nomenklatura boʻyicha mahsulot bilan taʼminlash va ularni yagona axborot bazasida hisobini yuritish

1. Obyektlar qurilishi bilan bog'liq jarayonlarni Kombinat rasmiy kanallarida yoritib borish. 2. Komplayens xizmati xodimlari bilan hamkorlikda boshqarma xodimlari uchun korrupsiya va manfaatlar to'qnashuvi mavzusida Davra suhbati tashkil etish. 3. 2025-yil II-chorak davrida ISO 37001 xalqaro standarti talablari asosida audit o'tkazish. 4. Huquq tartibot organlari ishtirokida ishtirokida tashkil etiladigan profilktik tadbirlarda boshqarma xodimlarini qatnashishlarini tashkillashtirish.

Resurslar/ ishlar/ xizmatlarni etkazib berishda mahsulot turi va sifatini nazorat qilish

Resurslar/ ishlar/ xizmatlarni etkazib berishda mahsulotlarni ombor boshliqlari tomonidan spesifikatsiya bo`yicha qabul qilish va rejaga asosan audit o`tkazish

Tovar va materiallarni yetkazib berish bo’yicha tuzilgan shartnomalar talabrari ijrosini nazorat qilish

Tovar va materiallarni yetkazib berish bo’yicha tuzilgan shartnomalar shartlarini to`liq bajarilishini nazorat qilish

1. Bo'linmaning tayyor mahsulotlar saqlanadigan omborlariga videokuzatuv qurilmalarini o'rnatish. 2. 2025-yil I-chorak davrida bo'linmada Komplayens nazorat va monitiring o'rganish ishlarini tashkillashtirish. 3. 2025-yil II-chorak davrida ISO 37001 xalqaro standarti talablari asosida rejalashtirilgan dastur asosida audit o'tkazish. 4. Komplayens xizmati bilan hamkorlikda "Manfaatlar to'qnashuvi" va "Korrupsiya illati" mavzularida DAvra suhbati tashkillashtirish. 4. Bo'linmaning korrupsiyaviy xavf xatarlarga moyil bo\lgan lavozimlarida ishlovchi xodimlarini malakasini oshirish uchun maxsus seminar kurslarida o'qitish.

1. Bo'linma ishlab chiqarish maydonlariga onlayn kuzatuv uskunalarini o'rnatish. 2. 2025-yil I-chorak davomida bo'linmada korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida amalga oshirilayotgan ishlar samaradorligini Komplayens nazorat va monitoring o'rganish o'tkazish. 3. Bo'linmaning korrupsiyaga moyilligi yuqori bo'lgan lavozimlarda ishlovchi xodimlarini maxsus seminar treninglarda o'qitish.

Qurilish sohasini tartibga soluvchi qonun hujjatlariga qat'iy rioya qilish, o‘tkaziladigan tanlov (tender)larni axborot texnologiyalarini joriy etgan holda onlayn rejimda tashkil etish, doimiy ravishda qurilayotgan va rekonstruksiya qilinayotgan obyektlar ustidan doimiy nazorat o'rnatish

Jamiyat xodimlarini tanlash va joylashtirish, kasbiy oʻsish sharoitlari, masʼuliyat, ragʻbatlantirish darajasi va ijtimoiy muhofaza qilish tizimlarini belgilash; Jamiyatning ehtiyojlaridan kelib chiqib kadrlarni oʻqitish tizimini tashkil etish

Kombinat omborxonalarida mutasaddi tarkibiy bo'linmalar tomonidan har chorak yakuni bilan inventarizasiya xatlov ishlarini amalga oshirish;

Buxgalteriya xisobi va xisobotida aks ettirilgan ma'lumotlar bilan Omborxonalardagi haqiqiy xolatni solishtirish;

Videokuzatuv jixozlarini o'rtnatish;

Omborxonalardagi TMBlar oboroti, kirim va chiqim ustidan nazoratni kuchaytirish, bunda asosiy etiborni qimmatbaho TMBlarning xisob va xisoboti, oborotiga qaratish.

Kombinatning Istemol mollarini ishlab chiqarish boshqarmasi faoliytani tubdan islox qilish bo'yicha takliflar va aniq chora tadbirlar ishlab chiqish, tasdiqlatish va amalga oshirilishini nazorat qilish.

O'zbekiston Respublikasi Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi direktori va O'zsuvta'minot aksiyadorlik jamiyati boshqaruv raisi tomonidan 2025-yil 10-aprel sa'nasida tasdiqlangan "O'zsuvta'minot" AJda korrupsiyaga qarshi kurashish bo'yicha yangi tizim yaratish hamda korrupsiyaviy omillarni aniqlash va bartaraf qilish borasida manzilli chora-tadbirlarni amalga oshirish bo'yicha "Yo'l xarita"sida belgilangan vazifalar ijrosini ta'minlash.

Shuningdek, "O'zsuvta'minot" AJning "Korrupsiyaga qarshi kurashish siyosati", "Axloq kodeksi", "Manfaatlar to'qnashuvini boshqarish siyosati" va boshqa 10 dan ortiq ichki idoraviy hujjatlar bilan tanishtirib borish va amal qilinishini muntazam monitoring qilib borish.

1.Xatar ta’siriga tushuvchilani ma’suliyat va javobgarligini oshirish;

2.Xatar ta’siriga tushadigan Boshqarma, bo‘lim nizomlariga, shuningdek raxbar-xodimlarning funksional vazifalariga korrupsiyaga qarshi shartlarni kiritish;

3.Xodimlarni huquqiy ongini va madaniyatini oshirish maqsadida korrupsiyaga qarshi kurashish yo‘nalishida o‘qitish, semenar-treninglar va profilaktik tadbirlarni reja asosida muntazam o‘tkazib borish;

4.Inson omillari ishtirokini kamaytirishga qaratilgan raqamlashtirish choralarni ko‘rish;

5.Sohaga kiritilayotgan qo‘shimcha jarayon va o‘zgarishlarni tahlil qilib borish korrupsiyaviy holatlarni barvaqt aniqlash, ularni oldini olish, ularga imkon beruvchi sabab va shart sharoitlarni bartaraf qilish choralarini

1.Xatar ta’siriga tushuvchilani ma’suliyat va javobgarligini oshirish;

2.Xatar ta’siriga tushadigan Boshqarma, bo‘lim nizomlariga, shuningdek raxbar-xodimlarning funksional vazifalariga korrupsiyaga qarshi shartlarni kiritish;

3.Xodimlarni huquqiy ongini va madaniyatini oshirish maqsadida korrupsiyaga qarshi kurashish yo‘nalishida o‘qitish, semenar-treninglar va profilaktik tadbirlarni reja asosida muntazam o‘tkazib borish;

4.Inson omillari ishtirokini kamaytirishga qaratilgan raqamlashtirish choralarni ko‘rish;

5.Sohaga kiritilayotgan qo‘shimcha jarayon va o‘zgarishlarni tahlil qilib borish korrupsiyaviy holatlarni barvaqt aniqlash, ularni oldini olish, ularga imkon beruvchi sabab va shart sharoitlarni bartaraf qilish choralarini

Temir yoʻl transportidan foydalanish qoidalari talablarining bajarilishini monitoring qilish, poyezdlarning harakat xavfsizligi, temir yoʻl transporti obyektlarining butligini taʼminlash uchun inventarizatsiya ishlarini qat'iylashtirish, harakat xavfsizligi yo'nalishida raqamlashtirishni rivojlantirish, yuqori darajada xatarli hududlarda boʻlish va ishlarni amalga oshirishda harakat va mehnat xavfsizligi qoidalariga amal qilinishini nazoratga olish

Korxona bo‘lim, boshqarma, va sexlar tomonidan taqdim etilgan hisobotlarni tahlil qilish

Issiqlik va elektr energiyasini yetkazib berish va sotishda zamonaviy hisoblash tizimiga asoslangan o‘zaro hisob- kitobni to‘la avtomatlashtirishga erishish, ERP boshqaruv tizimini joriy etish, SAP tizimi orqali barcha jaratonlarni muvofiqlashtirish, jarayonda korrupsiya ko‘rinishlariga yo‘l qo‘ymaslik yuzasidan o‘quv seminari o‘tkazish.

Xalqaro munosabatlar va tashqi iqtisodiy aloqalarda xorijiy hamkorlar bilan ishlash samaradorligini doimiy tahlil qilib borish, xalqaro standartlarga muvofiqlik darajasini o‘rganib borish, jamiyatning xalqaro munosabatlar strategiyasini amalga oshirishda komplaens nazorat tizimi kesimida kelishish tartibini tatbiq etish, sohani takomillashtirish masalasida manfaatlar to‘qnashuvi mavzusida keng davra suhbati (trening) tashkil qilish.

1. Bo'linma omborlari va ta'mirlash ishlari olib boriladigan maydonlarga videokuzatuv qurilmalari o'rnatish. 2. Bo'linma xodimlari bilan Komplayens xizmati xodimlari ishtirokida "Manfaatlar to'qnashuvi" va "Korrupsiya illati" mavzularida Davra suhbati tashkillashtirish. 3. 2025-yil II-chorak davrida ISO 37001 xalqaro standarti talablari asosida audit o'tkazish.

Tuziladigan shartnomalarda antikorrupsion blok orqali ishtirokchilar javobgarligini oshirish, kontragentlarni o'rganish tartib-taomillari ijrosi qat’iyligini ta’minlash, yillik manfaatlar to‘qnashuvi yuzasidan deklaratsiyani to‘ldirish orqali mas’uliyat darajasi mustaxkamlash, shartnoma talablarini yuridik baxo berish kesimida korxona manfaatlaridan kelib chiqqan xolda shakllantirish.

Korrupsiyaga qarshi kurashish siyosati yuzasidan o‘tkaziladigan seminar jarayonida antikorrupsion blokning mazmun mohiyatini keng tushuntirish.

Elektron xaridlarlarning narx mutanosibligini tahlil qilib borish, "Simbase" elektron platformasi orqali komplaens nazoratni ta’minlash, avtomatlashtirilgan xaridlar tizimini takomillashtirish, smetalar shaffofligi yuzasidan komission tartibda qaror qabul qilinishini ta’minlash.

Jarayon tartib-tamoillari yuzasidan treninglar tashkil qilish.

Xarid jarayonlarida "SAP" platformasi faoliyatini takomillashtirish, xaridlar jarayonida inson omilini minimallashtirish, jarayonni avtomatlashtirish. Jarayonga mas’ul xodimlar hamda javobgar komlaens xodimlarining kasbiy ko‘nikmalarini oshirish maqsadida davra suhbati o‘tkazish, ochiqlik nuqtai nazaridan ma’lumotlarni Jamiyat veb saytlari va ijtimoiy tarmoqlarida yoritib borish