Joriy yilning 27 iyun kuni Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi tomonidan “Ijtimoiy fikr” respublika jamoatchilik fikrini o‘rganish markazi bilan hamkorlikda “Korrupsiya - jamoatchilik fikri ko‘zgusida” mavzusida davra suhbati tashkil etildi.

Tadbirda Agentlik hamda Markaz rahbariyati, Oliy Majlis huzuridagi nodavlat notijorat tashkilotlarni va fuqarolik jamiyatining boshqa institutlarini qo‘llab-quvvatlash jamoat fondi, Agentlik huzuridagi Jamoatchilik kengashi, Ekspertlik guruhi aʼzolari, tadqiqotlar bilan shug‘ullanuvchi ilmiy doira vakillari ishtirok etishdi.   

Davra suhbatida korrupsiyaga qarshi kurashish jarayonlariga nodavlat notijorat tashkilotlarini faol jalb etish, ular bilan birgalikda tadqiqotlar, ijtimoiy so‘rovlar o‘tkazish hamda bu boradagi faoliyat natijalari atroflicha muhokama qilindi.

Taʼkidlanganidek, Agentlik tomonidan “Ijtimoiy fikr” markazi bilan 10 dan ortiq ijtimoiy so‘rovlar va tadqiqotlar tashkil etildi.

 O‘tgan yildan boshlab esa, har chorakda soha va hududlar kesimida korrupsiyaning tarqalganlik darajasini aniqlash amaliyoti yo‘lga qo‘yildi. So‘rov natijalariga asosan, mamlakatda korrupsiya tarqalganlik darajasi va korrupsiyani his qilish indeksi shakllantirib kelinmoqda. Qolaversa, so‘rov va tadqiqotlar natijalari qonunchilikni takomillashtirish, strategik yo‘nalishlarni belgilash, yo‘l-xarita va chora-tadbirlar ishlab chiqish uchun ham asos bo‘lmoqda.

Davra suhbatida Agentlik hamda “Ijtimoiy fikr” markazi tomonidan mamlakatdagi korrupsiyaning mohiyati va sabablari, korrupsiyaga qarshi kurashish chora-tadbirlarining samaradorligi haqida jamoatchilikning fikri va munosabatini o‘rganish maqsadida joriy  yilning  aprel-may oylarida  o‘tkazilgan “Fuqarolar O‘zbekistonda korrupsiya to‘g‘risida” mavzusida o‘tkazilgan sotsiologik tadqiqot natijalari taqdimot qilindi.

Ahamiyatlisi, mamlakatimizda korrupsiyaga qarshi kurashish yo‘nalishida olib borilgan islohotlar, qabul qilingan hujjatlarning amaliyotga joriy etilgani so‘rov natijalarida to‘la namoyon bo‘ldi.

Xususan, 2022 yilda o‘tkazilgan so‘rov bilan qiyoslanganda, korrupsiyaga murosasiz, uning oqibatlarini to‘la anglagan aholi vakillari foizi deyarli 20 foizga ortgani ko‘rinmoqda.

Joriy yilgi so‘rovda respondentlarning aksariyati - 91,2% (2022 yilda 72,1%) fuqarolarning o‘z muammolarini hal qilish uchun pora berishiga salbiy, 6,3% (4,7%) neytral, befarq, atigi 2,3% ijobiy munosabatini namoyish qildi.

So‘rov natijalariga ko‘ra, 42,5% respondentlar mamlakatda korrupsiyaning tarqalganlik darajasini “o‘rtacha” deya baholadi, 18,9% korrupsiya darajasi “yuqori”, 11,6% “past” degan fikrda. Korrupsiyaviy vaziyatga tushgan respondentlarning ulushi 21,2%ni tashkil etdi, 78,8% esa korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarga shaxsan duch kelmaganligini qayd etdi.

Tadqiqot natijalariga ko‘ra, fuqarolarning fikri asosida, korrupsiyaviy vaziyatga tushib qolish xavfi yuqori bo‘lgan eng korrupsiyalashgan davlat organlari, vazirlik va idoralarning reytingi tuzildi. Olingan javoblarga ko‘ra, o‘zbekistonliklar ko‘pincha o‘z muammolari yoki masalalarini norasmiy hal qilish holatiga Sog‘liqni saqlash, Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar, Maktabgacha va maktab taʼlimi, Bandlik va kambag‘allikni qisqartirish, Qurilish va uy-joy-kommunal xo‘jaligi, Ichki ishlar vazirligi kabi tuzilmalarda duch kelishadi.

O‘tkazilgan tadqiqotning ko‘rsatishicha, 46,3% fuqarolarning fikricha, mamlakatimizda korrupsiyaning oldini olish va unga qarshi kurashish, davlat va jamiyat qurilishining barcha sohalarida korrupsiyani keltirib chiqaruvchi omillarni bartaraf etishga qaratilgan chora-tadbirlar mamlakatda korrupsiya darajasini pasaytirishga yordam bermoqda. 26,9% so‘ralganlarning fikricha, ko‘rilayotgan chora-tadbirlarga qaramasdan, korrupsiyaning darajasi o‘sishda davom etmoqda.

Aniqlanishicha, fuqarolarni korrupsiyaviy munosabatlarga va noqonuniy xatti-harakatlarga undaydigan asosiy sabablar byurokratik paysalga solinishlardan qutilish istagi, mavjud muammolarni hal qilishga intilish  yoki shunga ehtiyoj, muammoni qonuniy hal qilish uchun vaqt yoki imkoniyatning yo‘qligi hisoblanadi. Shuningdek, pora yordamida masalalarni hal qilish odatiy amaliyot, umumqabul qilingan xatti-harakat, muammoni hal qilishda yordam bergan mansabdor shaxsga minnatdorchilik bildirish shakli hisoblanadi, degan tasavvur jamoatchilikda keng tarqalgan.

Tadqiqot natijalari davlatning korrupsiyaga qarshi kurashish strategiyasi va jamiyat hayotidan ushbu baloni bartaraf etish bo‘yicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar aholi tomonidan qo‘llab-quvvatlanayotgani va maʼqullanayotganidan dalolat bermoqda. Aksariyat so‘rov ishtirokchilarining fikricha, mamlakatda korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha amalga oshirilayotgan strategiya korrupsiya darajasini qisqartirishga qodir.

Davra suhbatida tadqiqotning shu kabi natijalari atroflicha muhokama qilindi. Ekspertlarning taʼkidlashicha, olingan natijalar mamlakatdagi korrupsiyaning haqiqiy darajasini o‘lchamaydi, balki uning jamoatchilik fikri tomonidan qanday idrok etilishini aks ettiradi.

Muhokamalar mobaynida tadqiqot natijalari asosida kelgusida korrupsiyaning oldini olish va bartaraf etish choralarining taʼsirchanligi hamda samaradorligini oshirishga qaratilgan taklif-tavsiyalar ishlab chiqilib, hamkorlikda amalga oshiriladigan yangi vazifa va maqsadlar belgilab olindi.

Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi
Axborot xizmati